Arjan's blog

In het ND van 25 oktober stond een artikel over gesprekken over heikele thema’s . Er gaat in dit soort gesprekken heel wat mis. In het artikel kun je dat nalezen. Aan het eind van het artikel worden vijf principes genoemd om zo te komen tot een verbetering van een dialoog. Dit artikel deed mij sterk denken aan de uiteenzetting van Riekje Boswijk-Hummel in het boek Boos . Hieronder meer daarover uit het genoemde boek. Denken – voelen - zien Boswijk-Hummel schrijft o.a. over de relatie tussen denken en voelen. Denken en voelen zijn twee verschillende werkwoorden. Dat suggereert volgens de schrijfster dat het twee verschillende activiteiten zijn, terwijl dat niet het geval is. “Denken en voelen vinden altijd tegelijkertijd plaats” (p.72). Daarom maakt ze er één woord van: denkvoelen . “Het denkvoelen vormt je ‘binnenwereld’” (p.72). Ook   denkvoelen en zien (‘buitenwereld’) zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Er is geen volgorde in de tijd. “Alles gebeurt op hetzelfde moment

Riekje Boswijk-Hummel schreef het boek Boos met als ondertitel: boosheid erkennen, begrijpen, loslaten. Ik deze blog geef ik een samenvatting van deel VII – Behoefte . Het laatste deel van het boek. De schrijfster behandelt in dit deel “behoeftes, en de vraag welke wél en welke niet opgegeven kunnen worden” (p.222). Dit, omdat het loslaten van boosheid alles te maken heeft met het loslaten van doelen en behoeftes. Behoeftes – categorieën De schrijfster deelt mogelijke behoeftes als volgt in. algemeen menselijke behoeftes: concrete behoeftes; relationele of emotionele behoeftes: behoefte aan aandacht, erkenning,  respect, support, liefde ; ontwikkelingsbehoeftes: behoeftes van fysieke, emotionele en spirituele ontwikkeling en groei ; behoeftes gebaseerd op tekorten of negatieve zelfbeelden: neurotische behoeftes: relationele of emotionele behoeftes gebaseerd op tekorten ; traumatische behoeftes ik-behoeftes: behoefte om ‘iemand te zijn’ – tekort aan zelfwaarderin

Riekje Boswijk-Hummel schreef het boek Boos met als ondertitel: boosheid erkennen, begrijpen, loslaten. Ik deze vijfde blog geef ik een samenvatting van deel VI – De verwarrende werkelijkheid uit het boek. In het vorige deel schreef ze over het voeren van gesprekken. Ze geeft aan het begin van deel VI direct toe dat gesprekken in de praktijk meestal ‘ronduit verward’ verlopen. Daar gaat ze in dit deel dieper op in. Verwarring Die verwarring kan worden veroorzaakt doordat er niet één doel en één behoefte is, maar meerdere doelen en behoeftes tegelijkertijd. Naast een concreet doel en behoefte spelen ook nog relationele doelen en behoeftes een rol. Het verwarrende is nu dat je communiceert en argumenteert over het concrete doel (bijvoorbeeld de vakantiebestemming), terwijl de boosheid wordt veroorzaakt door het niet vervuld worden van je relationele doel en behoefte. “(…) de argumenten die je aanvoert, heb je gezocht bij je vooringenomen standpunt” (p.203). Het lastige kan

Riekje Boswijk-Hummel schreef het boek Boos met als ondertitel: boosheid erkennen, begrijpen, loslaten. Ik mijn vierde blog geef ik een samenvatting van deel V uit het boek. In dit deel beschrijft ze ‘hoe nu verder’, nadat ze in het vorige deel schreef over boosheid stoppen, je beeld bijstellen en boosheid loslaten. Doelen inwisselen We hebben in de voorgaande hoofdstukken gezien dat het bij boosheid niet gaat om het uit de wegruimen van een obstakel ( zie definitie van boosheid ), maar om het vervullen van een behoefte. Boosheid heeft met pijn te maken en daaronder ligt een onvervulde behoefte. Die onvervulde behoefte kan je (soms) ook vervullen door een ander doel te kiezen. Obstakel is een ding Maar, het inwisselen van doelen kan ook geen optie voor je zijn. Wat dan? Boswijk-Hummel maakt een onderscheid tussen wanneer het obstakel een ding is en wanneer het een persoon is. Hier de eerste variant. Een optie is om alsnog je oorspronkelijke doel te bereiken. Je ond

Riekje Boswijk-Hummel schreef het boek Boos met als ondertitel: boosheid erkennen, begrijpen, loslaten. Ik mijn derde blog geef ik een samenvatting van deel IV uit het boek. Boos zijn - boos doen Deel IV heeft de volgende titel meegekregen: boosheid erkennen, stoppen en loslaten. Boswijk-Hummel maakt een onderscheid tussen gefrustreerd zijn, boos zíjn en boos dóen (p.101): - gefrustreerd zijn: voelen dat je ‘onder stress’ staat; -   boos zíjn: je frustratie op het obstakel richten en voelen dat je boos bent op dat obstakel; -  boos dóen: de boosheid omzetten in directe of indirecte uitingen van boosheid. Het is goed dat je gefrustreerd bent, dat je boos bent, maar “de kunst is echter om niet boos te gaan dóen (…)” (p101). Maar je werd niet voor niets boos. Boosheid is een signaal en dat signaal moet je niet negeren. Je boosheid moet je erkennen. Boosheid stoppen Hoe kan je nu wel gefrustreerd   en boos zijn, maar niet boos doen? “Je ‘stopt’ je boosheid door de

Riekje Boswijk-Hummel schreef het boek Boos met als ondertitel: boosheid erkennen, begrijpen, loslaten. Ik mijn tweede blog start ik met deel II uit haar boek en geef ik ook een samenvatting van deel III. Hoe boosheid er uitziet In deel II van het boek beschrijft de schrijfster hoe boosheid kan worden geuit, en hoe boosheid er dan uitziet. Je kunt boosheid op een directe en indirecte manier uiten. Vormen van directe uitingen zijn: een woordenwisseling, ruzie, verbaal geweld, fysiek geweld, je boosheid afreageren op iets of iemand anders en bij iemand anders (je vertelt een ander over je boosheid). Indirecte vormen van uitingen zijn: slachtoffergedrag, mokken en pruilen, vormen waarin een element van ‘afstraffen’ zit zoals genoegdoening (ik pijn, dan jij ook pijn) of leedvermaak, vormen van afstand nemen en onthouding, zwijgen, cynisme, ziek worden, roddelen, jaloezie en stalken. Indirecte vormen van boosheid worden toegepast omdat mensen bang zijn voor het obstakel (iets

Riekje Boswijk-Hummel schreef het boek Boos met als ondertitel: boosheid erkennen, begrijpen, loslaten. Ik vind het een inzichtgevend boek en zal proberen een samenvatting daarover te geven. Ik heb het al eens eerder gezegd: een samenvatting is slechts een samenvatting. Heel veel details moeten in een samenvatting ongenoemd blijven. En dan is het ook nog eens mijn (vanuit mijn perspectief geschreven) samenvatting. Daarom stel ik voor: koop het boek en lees het zelf eens door! Ik beveel het boek van harte bij je aan. Wie heeft er nu niet te maken met boosheid in zijn leven?    Aanleiding Waarom heeft de schrijfster 252 pagina’s volgeschreven over het onderwerp ‘boos’? Ooit besloot ze om haar opvattingen over het onderwerp boos aan een nader onderzoek te onderwerpen (p.16). Zij stelde vragen als: Wat ís boosheid eigenlijk? Wat maakt eigenlijk dat mensen boos worden? Wat ligt er ten grondslag aan boosheid? Wat is het effect van het uiten van boosheid? Wat levert het op? Wann

naar deel 5 In hoofdstuk 6 schrijft David G. Benner in het boekje Gods geschenk jezelf te mogen zijn over Je echte ik ontwikkelen . Dit nadat in het vorige hoofdstuk het ontmaskeren van je on echte ik aan de orde is geweest. Eerst moet je je onechte ik ontmaskeren voordat je je echte ik kan ontwikkelen. Je echte ik Benner komt in hoofdstuk 6 terug op zijn stelling uit het eerste hoofdstuk: “De antropologische vraag (wie ben ik?) en de theologische vraag (wie is God?) zijn fundamenteel niet te scheiden.” “Het echte ik is precies het tegenovergestelde van alles wat ik heb beschreven als het onechte ik.” Je vindt je echte ik door God te zoeken. Ons echte ik kan alleen bestaan in relatie met God. Je identiteit is wie je bent en wordt in Christus. Roeping Je echte ik brengt naast vrijheid ook een roeping met zich mee. “Onze roeping, (…), kunnen we alleen begrijpen in relatie tot degene die roept.” Benner onderscheidt een aantal niveaus in die roeping: we zijn geroepen 1)

naar deel 4 In hoofdstuk 5 schrijft David G. Benner in het boekje Gods geschenk jezelf te mogen zijn over Je onechte ik ontmaskeren . Je echte ik: Gods beeld of een illusie Dit hoofdstuk gaat over authenticiteit: het ontmaskeren van je onechte ik en het veranderen naar je echte, authentieke ik. Je echte ik is een ik dat naar Gods beeld geschapen is. Als je die ik verwerpt, schep je daarmee een onechte ik naar je eigen beeld. Hoe je zou zijn als je God was. Maar, je bent God niet. Het is een illusie te denken dat je God bent. Kern van het onechte ik Benner schrijft dat ‘de kern van het onechte ik bestaat uit het geloof dat mijn waarde afhangt van wat ik bezit, wat ik presteer en wat anderen van mij denken’. ‘De kern van het onechte ik is een verlangen om een zelfbeeld en een manier van omgaan met de wereld te presenteren.’ Je onechte ik ‘is gebouwd op een buitensporige gehechtheid aan een zelfbeeld, waarvan we denken dat het ons bijzonder maakt’. Het probleem is de

naar deel 3 In hoofdstuk 4 schrijft David G. Benner in het boekje Gods geschenk jezelf te mogen zijn over jezelf kennen zoals je echt bent . Je onechte ik en je echte ik In het vorige hoofdstuk gaf Benner een antwoord op de vraag Hoe kent God ons? God houdt van je, heeft je zo lief, dat het ‘ons voorstellingsvermogen te boven gaat’. In dit hoofdstuk komt hij opnieuw terug bij diezelfde vraag en antwoord. Hij zegt daarover: God heeft niet je schijn-ik of onechte ik lief, maar je ware of echte ik. Maar, wat is je echte ik? Je verwart je echte ik voortdurend met je ideaal ik, je ik die je zou willen zijn (schijn, illusie). Ieder mens is van nature een ‘meester in bedrog’. Zelfbedrog is je default setting. Je echte ik herkennen is heel moeilijk. Je illusies moeten daarvoor laag voor laag verwijderd worden. Hier komt weer de relatie tussen God kennen en jezelf kennen om de hoek kijken. ‘God zien zoals hij (AG: echt) is (…) vereist dat we onszelf zien zoals we echt zijn.’ And

naar deel 2 In hoofdstuk 3 begint David G. Benner in het boekje Gods geschenk jezelf te mogen zijn met het onderwerp jezelf kennen : ‘de eerste stappen naar zelfkennis’. Weten dat je diep geliefd bent Benner begint bij het begin en hij citeert daarbij J.I. Packer die de volgorde van dit kennen benoemt: ‘Waar het vóór alles op aankomt, is dan ook niet het feit, dat ik God ken, maar het veel belangrijker feit, dat Hij mij kent .’ ‘Al onze kennis van God is afhankelijk van Gods voortdurende initiatief ons te kennen.’ Dat roept de vraag op: hoe kent God ons? Wat vindt God van jou? Allereest is het een persoonlijk (individueel) kennen. Daarnaast heeft God ons lief, ‘op een diepe, intense manier die ons voorstellingsvermogen te boven gaat’. ‘De waarheid is dat God van je houdt met (…) “een gepassioneerde, intens betrokken belangstelling”.’ ‘Godskennis noch zelfkennis kunnen echt groeien, tenzij het begint met het besef hoeveel God van ons houdt.’ ‘Om te zorgen dat de kennis va

naar deel 1 Zoals in mijn vorige blog al gezegd, behandelt David G. Benner in het boekje Gods geschenk jezelf te mogen zijn (met als ondertitel: Ontdek je echte ik ) in hoofdstuk 2 het onderwerp God kennen . God heeft zich laten kennen Allereerst schrijft Benner dat God zich heeft laten kennen. Hij wil gekend worden. ‘Openbaring is fundamenteel voor Gods karakter. God wil zichzelf aan ons bekendmaken.’ Mensen kunnen dus God kennen. Ons kennen zal bestaan uit een objectief kennen en daarnaast kan het ook een persoonlijk kennen (ervaring) behelzen. Beperkte kennis van God (persoonlijk kennen) is meer waard dan onbeperkte kennis over God (objectieve kennis) (naar een citaat van J.I. Packer). Daarnaast vereist God kennen ook overgave; dit kennen vraagt een reactie van ons. God kennen = Jezus ontmoeten Jezus is het beeld van de onzichtbare God ( Kolossenzen 1 :15 ). Anders gezegd: De onzichtbare God is zichtbaar geworden in Jezus. ‘Jezus is de brug tussen hemel en aard

David G. Benner verbindt in het boekje Gods geschenk jezelf te mogen zijn (met als ondertitel: Ontdek je echte ik ) al direct op pagina 1 van hoofdstuk 1 zelfkennis en Godskennis aan elkaar. Volgens Benner is er een samenhang tussen jezelf kennen en God kennen en heeft deze overtuiging een ‘gerespecteerde plek in de christelijk theologie’. Hij noemt en verwijst in dit verband naar grote namen als Johannes Calvijn, Thomas à Kempsis en Augustinus. Christelijke spiritualiteit In zijn definitie van christelijke spiritualiteit koppelt Benner zelfkennis en Godskennis aan elkaar: ‘Christelijke spiritualiteit betekent een transformatie van het ik die alleen dán optreedt als we God en het ik beiden diep kennen.’ Dus bij geestelijke groei of transformatie speelt zelfkennis (naast Godskennis ) een belangrijke rol. Benner schrijft dat daar zijn boek over gaat: ‘Dit boek gaat over de reis naar je echte ik-in-Christus en het leven vanuit de roeping die daarmee samenhangt.’ Die reis ga

Zoals gezegd bestaat het boekje De zin van het bestaan uit twee delen. In deel II beschrijft Viktor Frankl de ‘beginselen van de logotherapie’. Frankl schrijft dat het geen gemakkelijke opgave voor hem was (hij noemt het zelfs ‘een vrijwel ondoenlijke zaak’) om een korte samenvatting te schrijven ‘van een materie, die in het Duits achttien boekdelen vult’. Als het al voor Frankl geen gemakkelijke opgave was om een samenvatting te maken, hoe zou ik dan een samenvatting van deze samenvatting kunnen maken? Ik noem daarom hieronder slechts een aantal elementen uit deel II. De reden dat Frankl zijn theorie logotherapie heeft genoemd, is dat het Griekse woord logos duidt op een betekenis . ‘Logotherapie, …, richt zich zowel op de betekenis van het menselijk bestaan als op het streven van de mens naar een dergelijke betekenis. Volgens de logotherapie is dit streven naar de zin van zijn leven, de primaire motivatiekracht waarover de mens beschikt.’ ‘De logotherapie stelt zich tot taak